Το άρθρο αυτό είναι Guest post της φοβερής Γεωργίας Ρούσσου: μητέρας, λογοθεραπεύτριας και δημιουργού των καρτών ομιλίας και του E-course «Οι πρώτες του Λέξεις»!

Λόγω της ειδικότητάς μου δέχομαι συχνά ερωτήσεις από τους νέους γονείς όπως, «Πότε θα μιλήσει το μωρό μου;» ή «Τι μπορώ να κάνω για να το βοηθήσω να πει τις πρώτες του λέξεις;», «Τι πρέπει να κάνει σε κάθε ηλικία;» κ.ο.κ.

Αυτό που τους εξηγώ είναι πως όπως το περπάτημα, έτσι και η ομιλία ΔΕΝ έρχεται από την μία μέρα στην άλλη.

Η διαδικασία ξεκινάει από την γέννηση (!) και καθώς μεγαλώνει ένα μωρό, πρέπει να περάσει από όλα τα απαραίτητα στάδια (βήματα) που θα το οδηγήσουν στις πρώτες του λέξεις κοντά στα πρώτα του γενέθλια.

Προοχή: Εννοείται πως δεν μιλούν όλα τα μωρά ταυτόχρονα, αλλά τα βήματα «προαπαιτούμενα» είναι για όλα τα παιδιά τα ίδια.

Τα Βήματα για τις Πρώτες Λέξεις του κάθε μωρού

Δείτε την εικόνα που ακολουθεί: από κάτω προς τα πάνω, αυτά είναι τα βήματα που περνά το παιδί ώστε να αναπτύξει την ομιλία του:

Δεδομένου ότι η ακοή του είναι άρτια και ότι έχει πρόθεση για επικοινωνία με τους ανθρώπους (τους κοιτάει στα μάτια, τους χαμογελά, ευχαριστιέται το παιχνίδι μαζί τους κλπ):

1ο Βήμα: Κατανόηση της Γλώσσας

Αρχικά το μωρό κατανοεί τις λέξεις που ακούει συχνά μέσα στην καθημερινότητά του. Αυτές οι λέξεις είναι συνήθως πρόσωπα και πράγματα με τα οποία έρχεται σε καθημερινή επαφή, όπως «μαμά», «μπαμπάς», «γάλα», «μπάλα», «νερό» κλπ.

Για να καταλάβεις ότι ένα μωρό κατανοεί κάποια λέξη, αρκεί να του κάνεις ερωτήσεις όπως «Πού είναι η μαμά;» ή να του δώσεις απλές εντολές όπως «Δώσε μου την μπάλα» και εκείνο να αποκριθεί με μη λεκτικό τρόπο. Δηλαδή, να κοιτάξει ή να δείξει την μητέρα του και να ψάξει την μπάλα γύρω του και να σου την δώσει.

2ο Βήμα: Το μωρό κάνει κινήσεις και χειρονομίες

Εδώ βλέπουμε πως το μωρό αρχίζει και μιμείται τις κινήσεις (π.χ. βάζει το κουτάλι μέσα στο μπολ με το φαγητό του ή κουνάει την κουδουνίστρα του) και τις χειρονομίες που κάνουν οι οικείοι του όταν αλληλεπιδρούν μαζί του (π.χ. παλαμάκια, χαιρετισμός, δείξιμο με τον δείκτη).

3ο Βήμα: Μίμηση των ήχων που ακούει

Στο επόμενο στάδιο, το μωρό μιμείται τους ήχους που τους ακούει να του λένε όταν αλληλεπιδρούν μαζί του: ήχοι ζώων, μέσων μεταφοράς, επιφωνήματα, ψεύτικο βήξιμο κ.ά.

4ο Βήμα: Μίμηση των λέξεων

Στο τέλος μιμείται τις λέξεις που ακούει να του λένε! Όταν φτάσουμε σε αυτό το στάδιο, έχουμε ήδη «κερδίσει». Στη συνέχεια βλέπουμε πως το μωρό αρχίζει να χρησιμοποιεί αυτόνομα και με επικοινωνιακό σκοπό τους ήχους και τις λέξεις.

Όταν π.χ. βλέπει μία γάτα στον περίπατο λέει «νιάου» δείχνοντάς την στην μητέρα του με σκοπό να της τραβήξει την προσοχή σε αυτό που κοιτάει το ίδιο ή φωνάζει «μαμά» όταν θέλει να το βοηθήσει να βγει από την κούνια του.

5ο-6ο Βήμα: Το παιδί μιλά με φράσεις και μετά προτάσεις

Όταν το μωρό καταφέρει να χρησιμοποιεί αυτόνομα πάνω από 50 λέξεις περίπου, ξεκινά να τις ενώνει για να φτιάξει τις πρώτες του φράσεις έως τους 24 μήνες. Για παράδειγμα, κάνει φράσεις όπως «μπαμπά κοίτα», «θέλω νερό», «πάμε βόλτα», «μπάλα εκεί» κλπ.

Όσο περνούν οι μήνες και το λεξιλόγιό του αυξάνεται, φτιάχνει προτάσεις και μιλά κάνοντας διαλόγους πια με τους γύρω του.

Ο ρόλος σου ως γονέας στην ανάπτυξη της ομιλίας του μωρού σου είναι καθοριστικός καθώς εσύ βρίσκεσαι μαζί του συνεχώς, με αποτέλεσμα να έχεις πολυάριθμες ευκαιρίες μέσα στην ημέρα για να το βοηθήσεις να κάνει τα απαραίτητα βήματα που οδηγούν στις πρώτες του λέξεις.

Εννοείται πως γενικές συμβουλές όπως το να του διαβάζεις βιβλία, να του τραγουδάς τραγούδια και να παίζεις μαζί του με παιχνίδια της ηλικίας του είναι υπέροχες.

Όταν όμως μιλάμε για εκμάθηση της γλώσσας, αυτό που μετράει περισσότερο είναι ο τρόπος με τον οποίο αλληλεπιδράς και μιλάς στο μωρό σου κατά την διάρκεια αυτών των δραστηριοτήτων (και όχι τα ίδια τα βιβλία ή τα παιχνίδια με τα οποία ασχολείστε).

Πώς θα το βοηθήσεις λοιπόν;

• Στάσου μπροστά από το πρόσωπό του ώστε να βλέπει άνετα τις εκφράσεις του προσώπου σου και τις κινήσεις του στόματός σου όταν του μιλάς!

• Μίλα του για αυτά που συμβαίνουν γύρω σας με απλή γλώσσα!

• Βάλε χρώμα στην φωνή σου όταν του μιλάς!

• Μιμήσου τις φωνούλες που κάνει το μωρό σου!

• Παίξε κοινωνικά παιχνίδια μαζί του, όπως το «κου-κου-τζα»!

• Χρησιμοποίησε χειρονομίες όταν του μιλάς ώστε να δώσεις νόημα σε αυτά που του λες!

• Ακολούθησε το ενδιαφέρον του ονομάζοντας εκείνα τα πράγματα/καταστάσεις που του το τραβούν χωρίς να το πιέζεις να πει κάποια λέξη!

• Επανάλαβε 4-5 φορές τους ήχους και τις λέξεις-κλειδιά σε κάθε ευκαιρία!

Εάν θες έναν πλήρη και αναλυτικό οδηγό (μέσα από βίντεο και εκτυπώσιμο υλικό) με αναλυμένες όλες τις συμβουλές και τις στρατηγικές που πρέπει να εφαρμόζεις στις καθημερινές αλληλεπιδράσεις σου με το μωρό σου ώστε να το βοηθήσεις να επικοινωνεί με άνεση τις ανάγκες και τις σκέψεις του και πει τις πρώτες του λέξεις, τότε το e-course “Οι πρώτες του λέξεις” είναι σχεδιασμένο για εσένα!