Πώς μιλάω στα παιδιά μου για το περιβάλλον;
Αποχαιρετίζοντας τον Αύγουστο του 2021, έχοντας δει εικόνες βιβλικής καταστροφής με απίστευτες πλημμύρες στην Κ. Ευρώπη και φρικτές φωτιές στην Ελλάδα και την υπόλοιπη Νότια Ευρώπη, επανέρχομαι σκεπτόμενη πώς πρέπει να μιλάμε στα παιδιά μας για το περιβάλλον μας.
Και ΔΕΝ εννοώ «το περιβάλλον» σαν κάτι αόριστο όπως το αναφέρουν τίποτα ούφο εκτός πραγματικότητας που το παίζουν… σούπερ-οικολόγοι - αλλά όταν παρατηρεί κανείς τη ζωή τους στην πράξη από τους 3 καθημερινούς καφέδες σε πλαστικά ποτήρια μέχρι τις αγορές, τις μετακινήσεις, τη διατροφή και τις συνήθειές τους, μόνο το περιβάλλον δεν αγαπούν.
Το εννοώ με την έννοια του μοναδικού χώρου που θα ζήσουμε εμείς την υπόλοιπη ζωή μας, και τα αγαπημένα μας παιδιά επίσης.
(Αν πιστεύεις πως θα ζούμε στον Άρη ή σε άλλους πλανήτες εμείς ή τα παιδιά μας, συστήνω να δεις την εξαιρετική ταινία Interstellar. Δεν ισχυρίζομαι πως κατάλαβα τα πάντα (προς Θεού) σε αυτήν την ταινία, αλλά ένα πράγμα μου έμεινε για την εδώ ζωή μας: αν δεν μας αρέσει η Γη, πάρα πολύ δύσκολα θα βρούμε κάτι καλύτερο. Αξίζει να την φροντίσουμε λοιπόν.)
Εξηγούμε στα παιδιά μας από μικρή ηλικία τι είναι το περιβάλλον
Το περιβάλλον είναι τα πάντα γύρω μας. Ο χώρος που μας περιβάλλει, συμπεριλαμβανομένου του εδάφους, του νερού, του αέρα, των φυτών και των ζώων.
Εμείς οι άνθρωποι, τα ζώα και τα φυτά χρειαζόμαστε ένα υγιές περιβάλλον για να επιβιώσουμε. Η επιβίωση του ενός εξαρτάται αλυσιδωτά από την επιβίωση των άλλων. ΌΛΑ μας αφορούν.
Πώς διδασκουμε τα παιδια μας να σεβονται το περιβαλλον
1) Σεβόμαστε όλα τα ζώα
Ενθαρρύνουμε τα παιδιά μας να είναι περίεργα για όλα τα ζώα, ακόμα και τα «άσχημα» ζωύφια - εντάξει σε αυτό το σημείο θα ομολογήσω πως οι σχέσεις μου με τις κατσαρίδες και τα κουνούπια δεν είναι παράδειγμα προς μίμηση... αλλά με τα υπόλοιπα έντομα και μικρόβια τα πάω μια χαρά.
Παρατηρούμε τα ζώα μαζί με τα παιδιά μας χωρίς να τα ενοχλούμε, τους εξηγούμε πως και αυτά αποτελούν κομμάτι της αλυσίδας της ζωής και είναι εξίσου σημαντικά για την επιβίωση του πλανήτη μας. Παρατηρώντας τα ζώα στον φυσικό τους χώρο, συνειδητοποιούν τα παιδιά πως όλα τα πλάσματα έχουν ένα φυσικό σπίτι όπου ανήκουν.
2) Φυτεύουμε ή υιοθετούμε ένα δέντρο
Έχει μεγάλη σημασία να μάθουν τα παιδιά μας να φροντίζουν σε καθημερινή βάση ένα ζωντανό οργανισμό.
Αυτό τα διδάσκει, εκτός από το σεβασμό στη φύση, και την προσπάθεια που καταβάλλουμε και εμείς καθημερινά ως γονείς, για να ικανοποιήσουμε τις ανάγκες τους.
Αν η οικογένεια έχει κατοικίδιο ζώο, αναθέτουμε στα παιδιά να φροντίζουν για παράδειγμα να έχει πάντα φρέσκο νερό.
Μπορούμε επίσης να πάμε μαζί σε ένα φυτώριο και να διαλέξουμε μαζί ένα γλαστράκι όπου θα είναι υπ’ ευθύνη τους. Μπορούμε να επιλέξουμε ένα παχύφυτο που δεν έχει τόση ανάγκη από νερό ή κάτι πιο απαιτητικό, ανάλογα με την ηλικία και το χαρακτήρα του παιδιού.
Εναλλακτικά μπορούμε να «υιοθετήσουμε» ένα δεντράκι σε κάποιο κοντινό πάρκο.
Μπορούμε να πηγαίνουμε τακτικά και να το ποτίζουμε ή ακόμα και να το καθαρίζουμε από τα ξερά του φύλλα.
3) Από πού προέρχεται το φαγητό μας;
Να μια καλή ερώτηση που μπορούμε να κάνουμε στα παιδιά. Πριν χρόνια είχα παρακολουθήσει κάποια σοκαριστικά βίντεο του τότε διάσημου Άγγλου σεφ Jamie Oliver.
Ο συγκεκριμένος νεαρός έκανε ένα μεγάλο αγώνα, γυρίζοντας τα σχολεία της Αγγλίας και εκπαιδεύοντας τα μικρά παιδιά πάνω στο φυσικό, μη τυποποιημένο φαγητό.
Σε ένα από αυτά έδειχνε σε παιδιά μια πατάτα και ΔΕΝ ήξεραν τι είναι. Όλα όμως ήξεραν τι είναι οι τηγανιτές πατάτες.
Σε ένα άλλο (αν καταλαβαίνεις αγγλικά μπορείς να το παρακολουθήσεις εδώ ) έδειχνε σε εξάχρονα (!!!) παιδιά ντομάτες και δεν ήξεραν τι είναι. Το ένα που είπε να δοκιμάσει την τύχη του είπε πως είναι πατάτες. Όταν τα ρώτησε αν γνωρίζουν τι είναι η κέτσαπ, όλα φυσικά γνώριζαν. 🤨
Κάποτε είχα μπει σε μια σχολική τάξη και είδα ζωγραφιές κολλημένες στον τοίχο - ένα παιδί είχε ζωγραφίσει τις κότες με τέσσερα (4!) πόδια. 😳
Σίγουρα στην Ελλάδα έχουμε πολύ καλύτερες διατροφικές συνήθειες (ελπίζω τουλάχιστον…) και είμαι σίγουρη πως κάθε ελληνάκι μπορεί να αναγνωρίσει όλα τα βασικά φρούτα και λαχανικά. Είναι σημαντικό όμως να γνωρίζουν και πώς έφτασαν αυτά τα τρόφιμα στο τραπέζι μας.
Η εκμάθηση του «από που προέρχεται το φαγητό μας» είναι ένας ακόμα πολύ καλός τρόπος για να ενθαρρύνουμε τον σεβασμό στο περιβάλλον.
Τρώμε φρούτα και λαχανικά που προέρχονται από τη γη, η γη και το νερό με το οποίο ποτίζουμε πρέπει να είναι καθαρά.
Επίσης όταν πάμε διακοπές και βρέχει δεν γκρινιάζουμε ασταμάτητα ότι μας χάλασαν οι διακοπές, γιατί κατανοούμε πως το έδαφος έχει ανάγκη τη βροχή.
Τρώμε ψάρια από τις θάλασσες, τα οποία με τη σειρά τους τρέφονται από τα πλαστικά που πετάμε και με τον καιρό διαλύονται. Έτσι η πλαστική σακούλα που μας πήρε ο αέρας στην παραλία, θα καταλήξει αργά ή γρήγορα στο πιάτο μας.
4) ΔΕΝ αρκεί να μην πετάμε σκουπίδια
Σίγουρα το πρώτο βήμα είναι να διδάξουμε στα παιδιά μας να μη ρυπαίνουν το περιβάλλον και να παίρνουν πάντα μαζί τους π.χ. το περιτύλιγμα του φαγητού τους.
Υπάρχουν όμως και άλλα πράγματα που μπορούμε να κάνουμε, πέρα από το να γκρινιάζουμε για τα σκουπίδια γύρω μας.
Ας μαζεύει ο καθένας μας τουλάχιστον 3 σκουπίδια κάθε φορά που πάμε στη θάλασσα ή στο πάρκο. Έτσι μειώνουμε το πρόβλημα, έστω και ελάχιστα κάθε φορά. Και εννοείται δίνουμε το καλό παράδειγμα στα παιδιά μας.
Όταν πάμε στο Γρηγόρη ή όπου αλλού παίρνουμε συχνά καφέ ή χυμό, πάμε με δικό μας κύπελλο.
Δεν ξεχνάμε να πάρουμε το δικό μας παγούρι με νερό ή κρατιόμαστε μισή ώρα μέχρι να γυρίσουμε σπίτι και δεν αγοράζουμε τελευταία στιγμή μπουκαλάκι με νερό. Έτσι μαθαίνουμε στα παιδιά μας να προνοούν για να αποφεύγουν την παραγωγή σκουπιδιών.
5) Αλλάζουμε την καταναλωτική μας συμπεριφορά γενικά
Οι περισσότεροι γονείς μεγαλώσαμε ως παιδιά την εποχή της «ανάπτυξης» που έφερε την αλόγιστη υπερκατανάλωση. Είναι επιτακτική υποχρέωσή μας να αλλάξουμε αυτή την τάση και να αναθρέψουμε συνειδητούς καταναλωτές.
Α. ΑΓΟΡΑΖΟΥΜΕ ΛΙΓΟΤΕΡΑ ΑΧΡΗΣΤΑ ΣΚΟΥΠΙΔΙΑ
Ας ξεκινήσουμε από τα μικρά. Βλέπω γονείς και παππούδες να αγοράζουν ασταμάτητα στα παιδιά σαχλαμάρες από το περίπτερο γιατί «Έλα μωρέ, κάνει 1-2 ευρώ και το παιδί χαίρεται».
Το παιδί χαίρεται για μισή ώρα, μισή μέρα, μισή εβδομάδα. Και μετά αυτό το πλαστικό καταλήγει στα σκουπίδια - γιατί φυσικά είναι φτιαγμένο από πλαστικό που δεν ανακυκλώνεται.
Κάθε τόσο υπάρχει μια νέα μόδα. Πριν χρόνια ήταν τα spinners, λίγο μετά ήταν κάτι ελικοπτεράκια που εκτός των άλλων είχαν και κύκλωμα και μπαταρία και κατέληγαν και αυτά εννοείται στα κοινά σκουπίδια, μετά ήρθαν τα slimes και φέτος ήταν κάτι κακάσχημα φίδια και φυσικά οι ...αντιαγχωτικές φούσκες! 😭🤯 Έλεος δηλαδή…
Β. ΑΓΟΡΑΖΟΥΜΕ ΛΙΓΟΤΕΡΑ ΡΟΥΧΑ
Το ίδιο ισχύει και για την υπερκατανάλωση στα ρούχα που αγοράζουμε, επειδή τα βρίσκουμε τόσο φθηνά. Αν έχετε βασικές γνώσεις αγγλικών, αξίζει να παρακολουθήσετε μαζί με το παιδί αυτό το βίντεο της National Geographic για το πόσο επιβαρύνει το περιβάλλον ένα και μόνο μπλουζάκι (Για την παρασκευή του χρειάζονται 2.700 λίτρα νερό, όσο χρειάζεται ένας άνρθωπος για να ζήσει 900 μέρες)
Γ. ΚΑΝΟΥΜΕ ΔΩΡΑ ΕΜΠΕΙΡΙΑΣ ΑΝΤΙ ΓΙΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ
Δεν έχω ακούσει γονιό να μην παραπονιέται για τα ατελείωτα παιχνίδια που κάθονται στοιβαγμένα στο παιδικό δωμάτιο και το παιδί δεν παίζει με τίποτα από αυτά.
Αυτά εκτός από το οικονομικό και το οικολογικό κόστος, μας κοστίζουν και χρόνο στο ξεσκόνισμα και το συγύρισμα.
Στα επόμενα γενέθλια του παιδιού σου, αντί να του πάρεις το τελευταίο παιχνίδι που είδε να διαφημίζουν στην τηλεόραση και στο ζήτησε, κανόνισε με τα ίδια χρήματα μια μονοήμερη εξόρμηση - έκπληξη. Τα παιχνίδια ξεχνιούνται. Οι εμπειρίες όχι. (Μπορεί επίσης, αντί να είναι έκπληξη, αν είναι μεγαλύτερο το παιδί να πάτε εκεί που επιθυμεί το ίδιο.)
Υπάρχουν δεκάδες ορειβατικοί και περιπατητικοί σύλλογοι που διοργανώνουν οικογενειακές εξορμήσεις που σίγουρα θα του μείνουν αξέχαστες με σημαντικότερο παράγοντα το ότι θα είναι μια δραστηριότητα που θα την κάνετε μαζί.
Εναλλακτικά κάνε του δώρο μια μέρα σε ένα πάρκο αναψυχής ή κάποια μαθήματα πάνω στο χόμπι του. Πλέον λόγω του COVID υπάρχει η δυνατότητα να συμμετάσχει κανείς διαδικτυακά σε αμέτρητα σεμινάρια και δράσεις που διοργανώνουν μουσεία και οργανισμοί της Αθήνας, που υπό άλλες συνθήκες δεν θα ήταν διαθέσιμα σε παιδιά εκτός Αττικής.
6) Δανείζουμε- Ανταλλάζουμε- Χαρίζουμε
Πόσες φορές έχουμε παρατηρήσει τα παιδιά μας να πηγαίνουν σε άλλα παιδικά δωμάτια και να παίζουν με τις ώρες με τα ξένα παιχνίδια ενώ τα δικά τους δεν τα αγγίζουν.
Μια πολύ ωραία ιδέα είναι να συνεννοηθούμε με κάποιους γονείς που έχουμε μεγαλύτερη οικειότητα και τα παιδιά να δανείζουν το ένα στο άλλο παιχνίδια και βιβλία ή να ανταλλάζουν και - γιατί όχι; - και να χαρίζουν παιχνίδια που τα αφήνουν αδιάφορα.
Βασική προϋπόθεση είναι τα παιδιά να συμμετέχουν σε αυτό οικειοθελώς.
Μπορούμε να δώσουμε κι εμείς το καλό παράδειγμα, κάνοντας το ίδιο με δικά μας ρούχα, είδη σπιτιού κτλ. Έτσι επιβαρύνουμε λιγότερο το περιβάλλον όχι μόνο δημιουργώντας λιγότερα σκουπίδια, αλλά και μειώνοντας τις αγορές μας.
Αυτά από μένα σε αυτό το θέμα… πιστεύω πως είναι κεντρικό το να μη μιλάμε για το περιβάλλον ή τα σκουπίδια ή τη ρύπανση σαν κάτι που δεν μας αφορά.
Τα προβλήματα δεν τα προκαλούν οι Αρειανοί, οι άνθρωποι τα προκαλούν, δηλαδή εμείς.
Και εμείς οι ενήλικες μπορούμε να σκεφτούμε τι μπορούμε στις κατηγορίες αυτές να συνεισφέρουμε (κατανάλωση/ ψώνια/ σκουπίδια/ πόσα-αυτοκίνητα-χρειαζόμαστε-πράγματι-σαν-οικογένεια… και άλλα πολλά!)
Είστε στο Pinterest; Εδώ μπορείτε να αποθηκεύσετε το άρθρο για αργότερα!
